اساساً فرهنگ قرآنی انسان مسلمان را از پذیرفتن هر نوع ذلّت و خواری، تسلیم فرومایگان شدن، اطاعت از كافران و فاجران نهی می‌كند؛ تا آنجا كه حتّی در فقه ما، یكی از موارد جواز تیمّم با وجود آب، آنجاست كه اگر انسان بخواهد از كسی آب بگیرد، همراه با منّت، ذلت و خواری باشد، در اینجا نمازگزار می‌تواند بجای وضو تیمّم نماید تا ذلّت طلب آب از دیگری را تحمل نكند.
اگر در قرآن كریم، تمسخر و تحقیر دیگران، فحش و ناسزاگویی، منّت گذاشتن و امثال آن ممنوع اعلام شده است، همه برای آن است كه عزّت و كرامت انسانها در هم نشكند. و این كه بر اساس آداب اسلامی انسان مسلمان حق ندارد نقاط ضعف، عیوب و گناهان خود را نزد كسی افشا و اظهار نماید، بخاطر حفظ عزّت نفس است.
اگر قرآن می‌فرماید عزّت خواستن از غیر خدا ممنوع است (ایبتغون عندهم العزّه) و نیز تعریف و تمجید ستمگران از گناهان كبیره شمرده شده است، بخاطر این است كه افراد ناشایست عزیز نشوند و افراد شایسته ذلیل نگردند.
در بینش اسلامی ریشة همة زشتی‌ها، ستمگری‌ها، تبهكاری‌ها و گناهان ‹‹ذلّت نفس›› معرفی شده و بهترین راه اصلاح این امور نیز عزت بخشی به جامعه اسلامی و عزت‌آفرینی در افراد جامعه است. امام علی (علیه السلام) می‌فرماید: ‹‹من هانت علیه نفسه فلاترج خیره››كسی كه گرفتار پستی و ذلت نفس باشد، به خیرش امیدی نداشته‌باش. و امام صادق (علیه السلام) در روایتی فرمود: ‹‹ان اللّه تبار و تعالی فوّض الی المؤمن كلّ شیی الّا اذلال نفسه››خداوند همة امور را به خود مؤمن واگذار نمود جز آنكه خود را به ذلت و خواری بكشاند.

صفحات: 1· 2· 3